Монголын ХХ зууны түүх бол монголчууд үндэсний эрх чөлөөгөө олж аваад түүнийг бататгасан замналын түүх юм. Энэ замнал, Монголын үндэсний эрх чөлөө нь явж явж монгол хүний эрх,эрх чөлөөн дээр үндэслэнэ гэдэг хөдлөшгүй үнэнийг нотлон харуулсан. Урвуугаараа, иргэний эрх,эрх чөлөө нь баталгаатай хангагдсан үед л Монгол жинхэнэ тусгаар тогтносон байж чадна, эс тэгвэл тусгаар тогтносон нэртэй тоглоомын улс төдийд орших нигууртай болохыг түүх нотлон...

УЕПГ-аас Г.Солтан, Б.Ундармаа, Л.Энхболд, Д.Дамба-Очир нарын гишүүдийг бүрэн эрхийг түдгэлзүүлж байгаад шалгах шаардлагатай хэмээн үзэж  УИХ-д санал болгосон. Гэвч УИХ дахь Халдашгүй байдлын дэд хороо, Төрийн байгуулалтын байнгын хороо, Хууль зүйн байнгын хороо нь тэднийгээ хамгаалсан шийдвэр гаргалаа. Дотроо өтнө гэгчээр Төрийн ордон дүүрэн хулгайч нар суучихсан байхад хэн нь хэнийгээ шалгуулахаар явуулах вэ дээ. Ёстой хэлэх муу үг ч алга....

  Сэтгүүлчид МАН-ын хэвлэлийн хурлыг бойкотлов. Намын Бага хуралдаа сэтгүүлчдийг оруулсангүй гэж. Аль ч намын хурал тавилттайгаас бусад тохиолдолд нээлттэй болдоггүй. Иймд хурал хаалттай болсонд бус, талцсан бүлэглэлийн зөвхөн нэг талд хэт ашигтай мэдээллийг хаалттай хурлаас нээлттэй тараасанд сэтгүүлчид дургүйцсэн хэрэг. Миний мэдэхээр сэтгүүлчдийн ийм бойкот анх 2007 онд болсон юм. Арван сая төгрөгөөс эхэлсэн...

Засгийн эрхэнд ганцхан нам ноёлохгүй гэдэг нь тодорхой боллоо. Тиймээс намууд боловсон хүчнээ яаж бэлдэхёстой вэ? Боловсон хүчнийг бэлдэхдээ эхний ээлжинд ажил амьдралын ололт амжилтыг эхлэж мэдрүүлэх хэрэгтэй. Түүн дээр тулгуурлаж сургах ёстой. Сурснаа хэрэгжүүлж чадаж байна уу гэдгийг баталгаажуулах л учиртай. Дараа нь төрийн аппаратад ажиллуулдаг байх нь чухал. Нэг намын эрх ашгийн үүднээс боловсон хүчин бэлдэнэ гэдэг учир дутагдалтай. Улсын...

Жагсаал зохион байгуулсан нэр бүхий дөрвөн гишүүн төрийн ордонд ээлжит мэдэгдлээ хийлээ. Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан "Л.Болд гишүүн бид хоёр АН-ын бүлгээс гарснаар албан ёсоор бүлэггүй болсон. АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат бол МАНАН бүлэглэлийн гар хөл, толгойлогчдын нэг мөн. Тэр бол Эрдэнэтийг хулгайлж авсан. Багануураар тоглосон этгээд. Би Ардчилсан намынхаа жирийн гишүүдэд хайртай. Харин МАНАН бүлэглэлд нэгдсэн дарга нарт нь дургүй....

2016 онд "ардчилсан”  Монгол Улсад парламентийн долоо дахь удаагийн сонгууль болж, улстөрийн ууган хүчин МАН түүхэн том ялалт байгууллаа. Энэ бол МАН-ын гуравдахь  (1992 онд 70, 2000 онд 72, 2016 онд 65 суудал) агуу том амжилт билээ. Сонгуулийн урьдчилсан дүн гарсны дараа МАН-ын дарга нар Тусгаар тогтнолын ордныхоо урт коридорт эв нэгдэлтэй нь аргагүй гар, гараа барилцан гарч ирээд мэргэн сонголт хийсэн ард түмэндээ мэхийж байлаа....

УИХ-ын дөрвөн гишүүнийг "авран хамгаалах” ажиллагаа амжилттай болж өндөрлөлөө. УИХ-ын Халдашгүй байдлын дэд хорооны таван гишүүн (Д.Лүндээжанцан, Ц.Нямдорж, Ө.Энхтүвшин, Н.Энхболд, Ч.Улаан) оройлон ажиллаж,  Төрийн байгуулалт, Хууль зүйн байнгын хороо, УИХ-ын олонхи гишүүд туслан гүйцэтгэв. Халдашгүй байдлын дэд хорооны таван гишүүн нөхцөл байдлыг үнэлж цэгнэсний үндсэн дээр "Хуулийн байгууллагын шалгалтын ажиллагаа дуусаагүй тул бүрэн...

Жорж Орвэллийн "Амьтны ферм” гэж ном бий. Уг номоос үргэлж эшлэгддэг "Бүх амьтан тэгш эрхтэй, гэхдээ гахай арай илүү тэгш эрхтэй” гэсэн өгүүлбэр бий. Энэ номын энэ хэсэг л Монголын улстөрчдөд яг таараад байх шиг. Жишээ нь, жирийн иргэдэд олддоггүй ЖДҮ-гийн зээлийг тэд л авсан байдаг. Хуулийн өмнө очиж шалгуулах болохоороо халдашгүй бүрэн эрхийнхээ ард тэд л нуугддаг. Одоо бүр хуульд заасан хариуцлагаас "Уучлаарай” гэх ганц үгээр мултрах эрхийг...

Монголчууд шударга ёсны хувьсгал хийхээр дахин сэрлээ. Өөрөөр хэлбэл 1990 оноос хойш хоёр дахь түүхэн жагсаал төв талбайд болж, тэмцлийн хэлбэрээ улс төрийн суултаар үргэлжлүүлэхээ мэдэгдээд байгаа. Сэрсэн Монголыг одоо юу ч зогсоож чадахгүй гэдгийг задарсан авилгач дарга нар ойлгох цаг болжээ. МАНАН дэглэмийн хамгийн сүүлчийн албан тушаалтан М.Энхболдыг огцруулсан цагт дараа дараагийн олон авилгач дарга нар ард түмний хяналтаас айж шударга...

Бага үдийн хэрд Жанжны талбай орлоо. Талбайн урд хэсэгт зассан асарт УИХ-ын гишүүн Л.Болд, Ж.Батзандан, Х.Аюурсайхан, Л.Оюун-Эрдэнэ, Х.Нямбаатар нар хурган дотортой торгон дээл, үнэгэн лоовуузтай (Л.Болдоос бусад нь) зогсож, жагсагчдын төлөөлөл ээлж дараагаар зассан тайзан дээр гарч үгээ хэлнэ. Өвгөжөөр эрийн ээлж болоход "Бид монгол хүн байтлаа Монголынхоо газар шороон дээр ясаа тавих эрхгүй боллоо. Энхболд зайл” хэмээн хоолойгоо цахиртуулан...